موسسه اندیشهوران، به همکاری کلید گروپ و جمعی از نهادهای دیگر به روز سه شنبه ۱۲دلو ۱۳۹۵ «کنفرانس استفاده از فلسفه و شیوه های عدم خشونت برای ایجاد افغانستان عاری از خشونت در پرتو صلح، امنيت و حقوق بشر» را در مرکز اطلاعات و رسانههای حکومت برگزار کرد. در این کنفرانس مقامات دولتی، فعالین مدنی و جوانان حضور داشتند. برنامه با نشر دو ویدیو کلیپ: صلح چیست؟ و داستان مبارزه عدم خشونت خان ولی عادل آغاز گردید. در ادامه برنامه با گفتگوی پنل با حضور مهمان ذیل هریک:
استاد محمد اسماعیل قاسمیار، مشاور شورای عالی صلح
مولوی عبدالحکیم منیب، معین مسلکی وزارت حج و اوقاف
داکتر کمال سادات، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ
استاد محمد محق، پزوهشگر دینی
خان ولی عادل، فعال عدم خشونت
و اکمل سمسور محقق امور اجتماعی
ادامه یافت. در ختم برنامه برگزار کنندگان این نشست پیشنهادات و خواستهای شان را در قالب یک اعلامیه مطبوعاتی طرح کرند.
متن زیر گزارش روزنامه هشت صبح از جریان کنفرانس است:
جمعی از نهادهای مدنی میگویند که سرمایهگذاری روی سکتور آموزش به عنوان یکی از کمهزینهترین و موثرترین گزینهها برای توسعه و صلح شناخته میشود و آنان از حکومت وحدت ملی خواهان اصلاحات گسترده در نظام آموزشی کشور میباشند.
جمعی از نهادهای مدنی در نشست «استفاده از فلسفه و شیوههای خشونتپرهیزی برای ایجاد افغانستان عاری از خشونت در پرتو صلح، امنیت و حقوق بشر» بیان کردند که تشدد به عنوان شیوهی فکر و ساختار اجتماعی در افغانستان از دیر زمانی نهادینه شده است و برای بهبود وضعیت کشور لازم است که فلسفهی عدم تشدد از طریق نظامهای آموزشی کشور در جامعه، نهادینه شود.
محمد محق پژوهشگر امور دینی که در این نشست حضور یافته بود گفت: «ما باید به عنصر فرهنگ به صورت جدیتر بپردازیم. در حقیقت وقتی که فرهنگ یک اجتماع دچار بیماری میشود، سکتور اجتماعی آسیب میبیند و حتا فعالیتها و کنشهای سیاسی ما هم رنگ بیمارگونه میگیرد.»
وی در ادامهی سخنانش گفت تا زمانی که در فرهنگ یک کشور تغییر مثبت آورده نشود، در سیاست، اجتماع و سایر ابعاد یک جامعه تغییر مثبتی ایجاد نخواهد شد و فرهنگ تغییر نخواهد کرد مگر آنکه تفکر جمعی رشد کند و تفکر رشد نخواهد کرد مگر این که آموزش اصلاح شود. وی تاکید ورزید: «باید فلسفه به وجود بیاید، تفکر عقلانی رشد داده شود و یک تغییر زیر ساختی در جامعه رخ بدهد. قبل از آنکه ما به سمت اصلاحات کلان و درشت در عرصه سیاست و قدرت برویم.»
وی روی آوردن به دانش و فلسفهی عدم تشدد را یکی از میکانیزمهای اصلاح تفکر دانسته و بر این که نظام آموزشی کشور باید غنی شود تاکید ورزید. وی گفت به گونهی نمونه در مدرسههای دینی هم دروس به واسطهی کلمات الهامدهندهی خشونت تدریس میشوند که نمونهی بارز آن مثال مشهور در کتابهای صرف «ضرب زید عمروا» ، [زید عمرو را زد] است.
همچنان اسماعیل قاسمیار مشاور شورای عالی صلح جنگ افغانستان را معجون مرکب خوانده گفت که هر روز یکی از ابعاد جنگ در افغانستان گسترده میشود و مبارزه در راستای محو جنگ افغانستان نیاز به زمان و شعور آگاه افراد کشور دارد. وی گفت: «در جامعهای که روحیه تغییر نکند، زمینههای تربیتی و آموزشی تغییر نکند به طرف زندگی مسالمتآمیز و تساوی حقوق انسانی و بشری ترویج نیابد[ صلح به دست نمیآید].»
در این نشست که از سوی کلید گروپ، اندیشهوران و جمعی از دیگر نهادهای فعال برگزار شده بود، یکی از اعتراضات فعالان جامعه مدنی این بود که گروههای تروریستی به صورت گسترده از تبلیغات و صفحات اجتماعی برای گسترش ایدیولوژی خود استفاده میکنند در حالی که از آدرس حکومت، پاسخدهی و عکسالعمل کمرنگ بوده است.
این در حالی است که مولوی عبدالحکیم منیب معاون مسلکی وزارت حج و اوقاف میگوید که از میان بیشتر از ۱۰۰ هزار تا ۱۵۰ هزار مسجد که در افغانستان فعالیت دارند، تنها شش هزار آن در وزارت حج و اوقاف ثبت است، ولی وزارت حج و اوقاف برای اقدام باالمقابل در برابر افراطگرایان مرکز اعتدال را که از پنج سال به این سو فعالیت دارد ایجاد کرده است. وی گفت: «مرکز اعتدال هنوز هم در وزارت حج و اوقاف فعالیت دارد که تالیفات میکنند، تصنیفات و تحقیقات میکنند و از طریق منابر تبلیغ میکنند.»
وی گفت که این وزارت در مجلهای به نام پیام حق مقالات و نوشتههایی را در رابطه به اندیشهی اعتدال نشر میکنند و همچنان در نظر دارند که در آیندهی نزدیک رادیویی « ا.ام » و « اف.ام » ایجاد کنند تا در راستای ارشاد اندیشهی اعتدالی به مردم فعالیت داشته باشد. وی گفت که این وزارت کتابهایی را در این راستا میان مردم و علما نشر کرده است.
توجه خاص به امور اجتماعی و فرهنگی ، ایجاد استراتژی جامع در مبارزه با افراطیت و بنیادگرایی، ترتیب پلان عملی ملی برای قطعنامهی ۲۲۵۰ شورای امنیت سازمان ملل، ارایهی قرایتهای نرمتری از متون دینی توسط شورای علمای افغانستان و وزارت اطلاعات و فرهنگ، نهادهای مربوط، ایجاد همدلی میان اقوام افغانستان که همه از افراطیت زخم خوردهاند، آگاهیدهی در مورد تشدد و هنجارهای خشونتزا در جامعه توسط رسانهها و سرمایهگذاری و اصلاحات گسترده در نظام آموزشی کشور، خواستههای این نهادها در اعلامیهی منتشره از سوی شان ذکر شده است.